Tính liêm khiết là một đức tính quan trọng tạo nên nhân cách con người. Người có đức tính này luôn nhận được sự tôn trọng và công nhận từ xã hội. Ông bà ta vốn rất coi trọng những người mang tính liêm khiết vì họ được cho là biết sống hợp đạo đức, tôn trọng lòng người và đem lại lợi ích cho cộng đồng cũng như đất nước. Đó chính là tài sản quý giá mà tổ tiên để lại cho chúng ta. Hãy cùng nhau điểm lại một số câu ca dao tục ngữ về tính liêm khiết này nhé!
TÓM TẮT
Liêm khiết là gì?
Theo sách giáo khoa môn giáo dục công dân lớp 8, liêm khiết được định nghĩa là “một phẩm chất đạo đức của con người thể hiện lối sống trong sạch, không hám danh, không bận tâm tới những lợi ích nhỏ nhen và ích kỉ.” Đức tính này giúp con người có một tâm hồn thanh thản, không bị quấy rối bởi những cám dỗ vật chất trần tục. Người sống liêm khiết nhận được sự yêu mến, tin cậy và kính trọng từ mọi người, đồng thời góp phần làm cho xã hội và đất nước trở nên trong sạch và vững mạnh hơn.
Những câu tục ngữ về tính liêm khiết trong đời sống
-
Cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư.
-
Cây ngay bóng thẳng, cây cong bóng vẹo. (Người có tính cách thật thà, thẳng thắn và không chịu uốn nắn sẽ tự nhiên tỏa ra sự cao đẹp và được kính trọng, còn những người không chịu an phận, không liêm chính thì sẽ tự sinh ra vẻ tầm thường)
-
Cây ngay không sợ chết đứng.
-
Cọp chết để da, người ta chết để tiếng (Những người thật thà và liêm khiết thực sự sẽ tỏa ra vẻ đẹp thanh khiết trong tâm hồn, không sợ những lời nói và hành động xấu của những người tiểu nhân phá hoại đổi thay ý chí và vẻ đẹp tâm hồn sáng trong, dù có phải chết)
-
Áo rách cốt cách người thương. (Là người nghèo nhưng mang tính liêm khiết, có đạo đức và nhân phẩm tốt lành, thì người ta sẽ luôn yêu quý và trân trọng)
-
Của mình thì giữ bo bo, của người thì đớp cho no mới về. (Câu này chỉ trích những thói quen xấu, ích kỷ và luôn tính toán của những người tham lam. Họ có thể tiêu tiền của người khác thoải mái, nhưng không chịu bỏ tiền túi của mình cho bất kỳ ai)
-
Ăn có mời, làm có khiến.
-
Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành.
-
Mất lòng trước, được lòng sau.
-
Thuốc đắng giã tật, sự thật mất lòng.
-
Giấy rách phải giữ lấy lề.
-
Phải trái phân minh, nghĩa tình trọn vẹn.
-
Lời hơn lẽ thiệt.
-
Khôn chẳng qua lẽ, khỏe chẳng qua lời.
-
Lời hay lẽ phải.
-
Nói phải củ cải cũng nghe.
-
Ăn ngay nói phải.
-
Nghe điều phải thích lời hay.
-
Sự thật che sự bóng.
-
Vén mây mù mới thấy trời xanh.
-
Công bình chính trực.
Những ca dao nói về tính liêm khiết của con người
- Đói cho sạch, rách cho thơm. Chớ có bờm xôm, để đời tiếng xấu. (Nghĩa là sống trong nghèo khó cũng cần phải có tự trọng; dù có nhiều ăn nhiều hay ít ăn ít, hãy tránh tham lam và không qua mặt người khác để đạt lợi ích cá nhân)
- Mặc đẹp chưa hẳn đã là sang. Kém phẩm vô tâm, khạc nhổ càng. Tư cách trang đài, do biết nghĩ. Kín đáo, sạch sẽ “Tướng thật sang”.
- Ban ngày quan lớn như thần. Ban đêm quan lớn tần mần như ma. (Chỉ những kẻ làm lớn trong xã hội nhưng không có tính liêm khiết. Bề ngoài, họ tỏ ra chính trực và luôn bảo vệ lợi ích của xã hội, nhưng thực tế chỉ là cái mác đạo đức giả, chỉ quan tâm đến việc thu thập lợi ích cho bản thân)
- Của thấy không xin. Của công giữ gìn. Của rơi không nhặt. (Không tham lam những thứ không do mình sở hữu, không nhặt những đồ rơi trước mắt mà không phải do công sức của chính bản thân tạo ra)
- Khó mà biết lẽ biết lời. Biết ăn biết ở như người giàu sang.
- Mặc đẹp chưa – hẳn đã là sang. Kém phẩm vô tâm, khạc nhổ càng. Tư cách trang đài, do biết nghĩ. Kín đáo, sạch sẽ “Tướng thật sang”.
- Ban ngày quan lớn như thần. Ban đêm quan lớn tần mần như ma.
- Tu thân rồi mới tề gia. Lòng ngay nói thật, phải giản tà mặc người.
- Những người tính nết thật thà. Đi đâu cũng được người ta tin dùng.
- Dù anh què quặc chân tay. Anh làm chuyện phải em nài theo anh. Dù anh sạp rượu nhà vàng. Anh làm điều quấy giỏ vàng cũng chê. Anh ơi, sự thế não nề. Khuyên anh cố giữ lối về quê hương.
- Làm người suy chín xét xa. Cho từng gốc nhọc, cho ra vắn dài.
- Khôn ngoan ba chốn bốn bề. Đừng để ai lấn chấn, đừng để ai lấn áp.
- Làm người phải đắn đo. Phải cân nhắc, phải thăm dò sâu.
- Làm người mà chẳng biết suy. Khi nghĩ lại, không còn gì là thân.
- Chịu oan mang tiếng bán vàm. Bán vàm tôi bán điếm đàng tôi lo.
Trên đây là tổng hợp một số câu ca dao tục ngữ về tính liêm khiết thông dụng, được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Dù là những câu nói thường ngày nhưng chúng mang đầy ý nghĩa đạo đức và nhân văn, và còn giữ trong lòng những tâm hồn trước đây để lại cho con cháu nhằm xây dựng cuộc sống trọn vẹn, trong sạch và nhận được sự trọng dụng từ xã hội.
