Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường? Kinh tế thị trường được xem là mô hình kinh tế giữa người mua, người bán và họ tác động lẫn nhau dựa trên quy luật cung cầu. Thế nhưng cũng không ai có thể hiểu sâu được ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường là gì để từ đó, có thể áp dụng thực tiễn một cách đúng đắn và hiệu quả.
Để hoạt động tốt trong lĩnh vực kinh doanh hay đơn giản là hiểu hơn về nền kinh tế xã hội Việt Nam, hãy cùng theo dõi bài viết này của giasuglory.udn.vn nhé. Chúng tôi sẽ giúp bạn phân tích các ưu điểm và những khuyết tật của nền kinh tế thị trường. tai sao trong nền kinh tế thị trường cần phải có sự điều tiết của nhà nước. liên hệ với thực tiễn nước ta.
TÓM TẮT
- 1 Khái quát về nền kinh tế thị trường – Nền kinh tế thị trường là gì?
- 2 Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường
- 3 Ví dụ về ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường
- 4 Tại sao trong nền kinh tế thị trường cần phải có sự điều tiết của nhà nước?
- 5 Khắc phục khuyết tật của nền kinh tế thị trường
- 6 Kết lại
Khái quát về nền kinh tế thị trường – Nền kinh tế thị trường là gì?
- Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường: Nền kinh tế thị trường được hiểu là kinh tế vận hành dựa trên cơ chế thị trường
Trước khi tìm hiểu về ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường, cùng khái quát tổng quan về khái niệm này. Kinh tế thị trường là kinh tế vận hành dựa trên cơ chế thị trường. Đây chính là nền kinh tế hàng hóa phát triển cao mà ở đó, mọi quan hệ sản xuất, trao đổi đều được thông qua thị trường. Đồng thời chịu sự tác động, điều tiết của các quy luật thị trường và nhà nước.
Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường
- Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường: Hiểu rõ những ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường sẽ giúp các chủ thể có cơ hội thành công, phát triển
Ưu thế của nền kinh tế thị trường
Tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự sáng tạo của các chủ thể kinh tế
Các bạn thấy rằng, trong kinh tế thị trường, ảnh hưởng bởi quy luật cung- cầu, cộng với sự cạnh tranh khốc liệt, buộc các chủ thể kinh tế không ngừng đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm.Ta có thể ví dụ như trong ngành may mặc thời trang chẳng hạn.
Nhằm đáp ứng nhu cầu thời trang ngày càng cao của giới trẻ, cùng với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, thì các hãng thời trang liên tục phải sáng tạo kiểu dáng, mẫu mã cũng như thay đổi chất liệu sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường.Hay một ví dụ khác ở thị trường Việt Nam ,đó là sự cạnh tranh giữa các hãng điện thoại thông minh: Samsung, Iphone, oppo….
Phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền và quốc gia trong quan hệ với thế giới
Nắm rõ ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường cũng là cách để giúp bạn thành công trên con đường của mình. Kinh tế thị trường giống như một sân chơi, đóng vai trò quan trọng gắn kết các chủ thể kinh tế. Các chủ thể kinh tế như kinh tế tư nhân, kinh tế tập thể, kinh tế nhà nước hay kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài có những đặc điểm cũng như thế mạnh riêng. Kinh tế thị trường tạo ra cơ hội để phát huy tốt nhất mọi tiềm năng của chủ thể.
Ta trở lại ví dụ về lĩnh vực may mặc thời trang. Đối với lĩnh vực này, chủ thể là kinh tế tư nhân sẽ tỏ ra ưu thế hơn kinh tế nhà nước hay kinh tế tập thể khi họ rất nhanh nhạy nắm bắt được thị hiếu, thay đổi kiểu dáng, mẫu mã. Bởi vậy, các hãng thời trang lớn đa phần là của các công ty tư nhân hoặc liên doanh.
Còn trong lĩnh vực sản xuất đồ công nghệ điện tử thì chủ thể doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có lợi thế hơn khi họ sở hữu công nghệ sản xuất hiện đại, vốn đầu tư lớn. LG, Samsung, Sony hay Toshiba… là những ví dụ điển hình.
Còn chủ thể là kinh tế nhà nước sẽ có nhiều ưu thế đối với các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng, nghiên cứu khoa học cơ bản, xây dựng sân bay, cảng biển …. Các dự án này tương đối phức tạp về quy hoạch, về địa chính trị, và về an sinh xã hội… kinh tế nhà nước thuận lợi hơn kinh tế tư nhân đối với các dự án này.
Ngoài ra, Kinh tế thị trường cũng phát huy được các lợi thế của vùng, miền kinh tế trong quốc gia, lợi thế của từng quốc gia trong quan hệ kinh tế với các nước còn lại. Ta thấy rằng: Các địa phương có những lợi thế về tự nhiên là khác nhau : Hải Dương, Bắc giang là địa phương có lợi thế trồng vải thiều do điều kiện thuận lợi về tự nhiên, về thổ nhưỡng nơi đây.
Chính vì vậy, việc xây dựng các hợp tác xã, các trang trại trồng vải thiều ở đây sẽ rất tiềm năng hơn các địa phương khác,đáp ứng tốt thị trường trong nước và xuất khẩu. Hay như, du lịch biển cho Phú Quốc, Nha Trang, Đà Nẵng, Hạ Long … chẳng hạn, sẽ phát huy được lợi thế du lịch biển hơn các địa phương khác.
Tương tự như vậy, tiềm năng, lợi thế của từng quốc gia cũng sẽ được khai thác hiệu quả. Việt Nam là quốc gia lợi thế về tài nguyên đất, nguồn lao động dồi dào, giá rẻ, nên có lợi thế cung ứng lao động trong các lĩnh vực như nông nghiệp, may mặc, đóng gói sản phẩm, công nghiệp chế biến … Chính kinh tế thị trường sẽ phân bổ nguồn lực một cách tối ưu, hiệu quả nhất.
Tạo động lực cho người lao động làm việc tích cực hơn
Một điều có thể thấy rất rõ đối với ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường đó là giúp thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới, tìm kiếm, đãi ngộ nhân tài. Chính điều này sẽ giúp gia tăng động lực cho người lao động, giúp họ hăng say làm việc, cải thiện đời sống tinh thần và vật chất tốt hơn.
Tạo ra các phương thức để thỏa mãn tối đa nhu cầu của con người
Dưới sự tác động của các quy luật thị trường như quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh , kinh tế thị trường sẽ tạo ra các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội qua đó sẽ làm xã hội ngày càng hiện đại hơn, văn minh hơn.
Ta cứ so sánh hệ thống bệnh viện trong nền kinh tế bao cấp và nền kinh tế thị trường thì thấy rõ. Trong thời kỳ bao cấp chỉ có hệ thống bệnh viện công (hay gọi là bệnh viện nhà nước) hoạt động. Thủ tục nhập viện, khám chữa bệnh phải mất rất nhiều thời gian, một bộ phận cán bộ nh
Sự cạnh tranh này buộc các bệnh viện nhà nước phải tư nhân hóa từng phần, đầu tư trang thiết bị hiện đại và thay đổi phong cách phục vụ bệnh nhân. Kinh tế thị trường là cho xã hội ngày càng hiện đại hơn, văn minh hơn.
Một ví dụ khác trong ngành giáo thông vận tải : Giả sử nhu cầu di chuyển từ Hải Phòng vào TP. Hồ Chí Minh. Để đáp ứng nhu cầu thị trường , các chủ thể kinh tế sẽ đầu tư nhiều phương tiện vận tải khác nhau: có thể di chuyển bằng máy bay, bằng tàu hỏa, bằng tàu biển, bằng ô tô khách … các hình thức di chuyển này rất đa dạng, nếu so sánh với nền kinh tế bao cấp, phương tiện vận tải ngày càng được hiện đại hóa, thể hiện sự văn minh, tiến bộ của xã hội loài người.
Hạn chế tình trạng thất nghiệp
Nhờ thúc đẩy hoạt động kinh doanh nên kinh tế thị trường gián tiếp mang lại nhiều việc làm cho thị trường lao động hơn. Điều này giúp làm giảm tỷ lệ thất nghiệp, cho người lao động nâng cao tay nghề và kiến thức để có những công việc lương cao, tốt hơn.
Tóm lại, Kinh tế thị trường rất nhiều ưu điểm, và là động lực quan trọng cho sự phát triển xã hội. Phát triển kinh tế thị trường là tất yếu, bởi vậy, các quốc gia trên thế giới, đều phát triển kinh tế thị trường trong giai đoạn hiện nay. Tuy vậy, kinh tế thị trường cũng được ví như con dao hai lưỡi, bên cạnh những ưu thế thì kinh tế thị trường còn tiềm ẩn nhiều khuyết tật, nhiều mặt trái.
Khuyết tật của nền kinh tế thị trường
- Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường: Nền kinh tế thị trường tuy có nhiều mặt lợi thế, song cũng có một vài khuyết tật tức hạn chế nhất định
Nền kinh tế thị trường có mấy khuyết tật? Khuyết tật của nền kinh tế thị trường là vô số kể. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ giúp bạn đề cập một số khuyết tật tiêu biểu sau:
Luôn tiềm ẩn những rủi ro khủng hoảng
Chúng ta cứ hình dung, đối với ngành hàng không chẳng hạn, trước kia, ngành hàng không tăng trưởng rất tốt, do quá trình hội nhập của chúng ta ngày cảng thuận lợi. Nhưng , khi dịch bệnh covid xảy ra, cả nước đóng cửa chống dịch, mọi hoạt động giao thương, vận chuyển hàng hóa, du lịch … bị đóng băng.Ngành dịch vụ hàng không lâm vào khủng hoảng nặng nề, thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng.
Hay như, cuộc chiến tranh giữa Nga và Ucraina, làm ảnh hưởng đến nguồn cung khí đốt và xăng dầu. Nguồn cung khan hiếm,giá xăng dầu tăng chóng mặt, gây ra khủng hoảng năng lượng ở các nước nhập khẩu xăng dầu, và các doanh nghiệp trực tiếp sử dụng nguồn năng lượng này.
Ban đầu, khủng hoảng có thể diễn ra cục bộ đối với một hoặc số loại hàng hóa, sau thể diễn ra trên phạm vi tổng thể nền kinh tế. Nền kinh tế thị trường không thể tự khắc phục được những rủi ro tiềm ẩn này, bởi chúng ta cũng không thể dự báo chính xác thời điểm dịch bệnh covid cũng như chiến tranh sẽ xảy ra khi nào..
Không thể khắc phục được xu hướng cạn kiệt tài nguyên
Các chủ thể trong nền kinh tế thị trường với mục đích là tối đa hóa lợi nhuận, vì lợi ích trước mắt mang tính cá nhân nên có thể khai thác cạn kiệt nguồn tài nguyên, gây suy thoái môi trường tự nhiên.
Thực tế ở Việt Nam thì đã có không ít sự vụ khai thác cạn kiệt tài nguyên cũng gây suy thoái môi trường trầm trọng, như: các vụ khai thác cát trộm ở lòng sông Hồng hay các vụ khai thác than trái phép ở Quảng Ninh. Đặc biệt nghiêm trọng, là các vụ gây ô nhiễm môi trường sinh thái của Công ty vedan gây ô nhiễm sông Thị Vải năm 2008 ; Công ty Formusa Hà Tĩnh gây ô nhiễm biển « cá chết hàng loạt » năm 2016…
Nguyên nhân của các vụ gây ô nhiễm này, vì lợi ích cá nhân doanh nghiệp, không muốn đầu tư , xử lý chất thải trước khi đẩy ra môi trường. Đây là mặt trái mang tính khuyết tật của kinh tế thị trường ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên.
Về mặt môi trường xã hội, cơ chế thị trường cũng làm tha hóa biến chất một bộ phận không nhỏ cán bộ khi chạy theo lợi ích cá nhân, gây tham ô, tham nhũng tài sản quốc gia. Một bộ phận giới trẻ chạy theo lối sống hưởng thụ lao vào các tệ nạn, gây suy thoái về mặt đạo đức, nhân cách và lối sống.
Nhìn chung, kinh tế thị trường có thể gây ra những suy thoái về môi trường tự nhiên lẫn môi trường xã hội.
Tự bản thân nền kinh tế thị trường thì không thể tự khắc phục được các khuyết tật này. Cho nên, chính phủ cần can thiệp vào nền kinh tế bằng những công cụ thể chế để hạn khuyết tật của kinh tế thị thị trường.
Dẫn đến sự phân hóa xã hội về thu nhập và cơ hội
Những khuyết tật của nền kinh tế thị trường có tình trạng này. Chúng ta hình dung rằng, trong kinh tế thị trường, các chủ thể kinh tế được tự do cạnh tranh với nhau, kết quả của sự cạnh tranh gay gắt dẫn đến hình thành bộ phận người giàu có là những người sở hữu tư liệu sản xuất hoặc chiếm lĩnh được thị trường và bộ phận người nghèo là những người không có tư liệu sản xuất hoặc thất bại trong cạnh tranh. Sự phân hóa xã hội về thu nhập, về cơ hội là một tất yếu trong kinh tế thị trường khi có cạnh tranh.
Ta lấy ví dụ thế này, trong thị trường lao động chẳng hạn, việc cạnh tranh giữa các sinh viên khi ra trường để tìm kiếm một cơ hội công việc tốt, có thu nhập cao và khả năng thăng tiến là tất yếu. Kết quả của quá trình cạnh tranh này có thể sẽ phân hóa thành người lao động có thu nhập cao và người lao động có thu nhập thấp. Sự phân hóa này là tất yếu, và bản thân kinh tế thị trường không thể tự khắc phục được.
Tuy nhiên, nếu sự phân hóa này trở nên thái quá, tức là khoảng cách chênh lệch giàu nghèo ngày càng tăng thì có thể dẫn đến căng thẳng về mặt xã hội, đấu tranh giai cấp xuất hiện. Do vậy, các chính phủ phải can thiệp bằng nhiều công cụ, chính sách điều hòa mâu thuẫn lợi ích kinh tế như : chính sách thuế thu nhập cá nhân, chính sách trợ cấp an sinh xã hội, chính sách bảo hiểm xã hội … để ổn định tình hình kinh tế – xã hội.
Phân bổ nguồn lực một cách không hiệu quả
Rất nhiều lý do để dẫn đến khuyết tật của nền kinh tế thị trường này. Giá cả có thể sẽ không linh hoạt trong thời gian ngắn hạn. Do đó mà cung cấp không suôn sẻ, khoảng cách tổng cung tổng cầu bị đẩy ra xa. Chính điều này gây ra tình trạng lạm phát, thất nghiệp.
Ví dụ về ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường
- Qua những ví dụ về ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường sẽ giúp bạn nắm bắt tình hình thực tế khách quan hơn
Các ưu thế và khuyết tật của nền thị trường Việt Nam có thể thấy rõ qua các ví dụ mà giasuglory.edu.vn chia sẻ sau đây:
Ví dụ về ưu thế của nền kinh tế thị trường
Ví dụ về ưu thế của nền kinh tế thị trường như sau. Con người chúng ta luôn mong muốn tìm ra những phương án để cải tiến phương thức làm việc, từ đó đúc rút cho bản thân kinh nghiệm.
Và kinh tế thị trường chính là nơi để ta phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, dùng người có năng lực tốt, nâng cao quy trình quản lý kinh doanh. Đây cũng là nơi để doanh nghiệp đào thải các quản lý chưa đạt được hiệu quả.
Ví dụ về khuyết tật của nền kinh tế thị trường
Trong một số tình huống nhất định thì thị trường sẽ đi ngược lại lợi ích của toàn xã hội. Ví dụ ưu thế của nền kinh tế thị trường đó là:
Ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường có thể hiểu rõ hơn qua tình hình đợt Covid 19 vừa qua. Khẩu trang bị bán với giá đẩy lên rất cao. Nếu như nhà nước không can thiệp bằng cách quy định lại về mức giá, cấm đầu cơ tích trữ thì những nhà buôn sẽ lợi dụng và đẩy giá. Do đó mà dân nghèo không có khả năng mua, dịch bệnh nghiêm trọng hơn.
Tại sao trong nền kinh tế thị trường cần phải có sự điều tiết của nhà nước?
Như bạn cũng đã thấy được những ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường nước ta. Về mặt lý thuyết, rõ ràng khái niệm điều tiết kinh tế của nhà nước là rộng hơn nhiều so với nhà nước điều tiết kinh tế. Bởi nó có thể dựa vào nguyên tắc tự do kinh tế.
Ngày nay, sự điều tiết của nhà nước đối với nền kinh tế quốc dân chính là bộ phần cấu thành giúp tái sản xuất hiệu quả. Nó hỗ trợ giải quyết mọi vấn đề khác nhau như là kích thích, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, điều tiết việc làm, chuyển dịch tiến bộ trong cơ cấu ngành và khu vực, xuất khẩu,….
Những hình thức, phương hướng, quy mô điều tiết kinh tế của nhà nước được xác định dựa trên tính chất, mức độ nghiêm trọng của vấn đề kinh tế và xã hội ở một quốc gia và một thời kỳ nhất định cụ thể.
Khắc phục khuyết tật của nền kinh tế thị trường
Từ những ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường có thể đề ra cách khắc phục hiệu quả.
- Trước tiên, cần phải quyết tâm cải cách, đổi mới đường lối và thực hiện.
- Áp dụng các biện pháp xây dựng, hoàn thiện nền kinh tế thị trường.
- Thực hiện chế độ phân phối, căn cứ vào yếu tố sản xuất, cống hiến để đưa ra những hình thức phân phối phù hợp.
- Tăng nhanh tốc độ phát triển thị trường sản xuất. Đồng thời thị trường tiêu thụ trở thành nhiệm vụ chính, trọng điểm.
- Thực hiện các chính sách mở cửa với bên ngoài được xem là quốc sách cơ bản lâu dài, là con đường tất yếu để đẩy nhanh hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa.
- Phát triển kinh tế cần phải gắn liền với phát triển văn hóa và xã hội. Giải quyết đúng đẵn quan hệ giữa đổi mới, cải cách, ổn định và phát triển.
Kết lại
Trên đây là những chia sẻ của giasuglolry.edu về các ưu thế và khuyết tật của nền kinh tế thị trường.Tóm lại, kinh tế thị trường bên cạnh những ưu điểm còn có những khuyết tật.
Vì thế, để khắc phục những khuyết tật của kinh tế thị trường cần có sự can thiệp của nhà nước để hạn chế những khuyết tật của thị trường, đảm bảo cho thị trường vận động hiệu quả và ổn định, tối đa hóa lợi ích của các chủ thể kinh tế và của toàn xã hội. Khi đó, nền kinh tế được gọi là kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước hay còn gọilà nền kinh tế hỗn hợp, các bạn nhé !
