Trong bài viết này, hãy cùng giasuglory.edu.vn tìm hiểu tất tần tật về mô hình cung cầu lầ gì? Và sử dụng đồ thị cung cầu để giải thích cách tình huống, trường hợp thực tiễn nhé.
TÓM TẮT
Mô hình cung cầu trong kinh tế vi mô là gì?
- Mô hình cung cấp là mô hình cơ bản thường gặp nhất trong các hoạt động kinh tế
- Các biến nội sinh (biến phụ thuộc): là các biến mà giá trị của nó phụ thuộc vào các biến số khác có trong mô hình. Trong công thức thì y là biến nội sinh.
- Các biến ngoại sinh (biến độc lập): là các biến mà giá trị của nó không phụ thuộc vào các giá trị các biến khác có trong mô hình. Trong công thức thì thì b là biến ngoại sinh.
- “a” là tham số thể hiện độ dốc của đường thẳng trong hàm trên. Nếu a là số dương thì là đường thẳng dốc lên, nếu a âm thì là đường thằng dốc xuống.
Khái niệm cung cầu trong kinh tế vi mô
- Hiểu được khái niệm cung cầu trong kinh tế vi mô rất quan trọng bởi nó sẽ giúp các chủ thể nắm bắt cơ hội vầ sự thay đổi của thị trường
Cung cầu kinh tế vi mô khi cung – cầu, hàng hóa sản xuất đưa ra thị trường bằng nhu cầu tiêu dùng thì hoạt động cung với cầu bằng nhau. Như vậy thì giá hàng hóa sẽ đạt được ở mức ổn định, đồng nghĩa với việc thuận mua vừa bán. Lúc này, thị trường sẽ ở trạng thái cân bằng, ổn định.
Vậy cầu là gì, cung là gì?
Cầu là gì?
- Cầu là số lượng hàng hóa/dịch vụ mà người mua muốn và có khả năng mua tại các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định. Hay giải thích ngắn gọn theo wikipedia thì cầu là nhu cầu cộng với khả năng thanh toán cho nhu cầu đó.
- Lượng cầu là số lượng hàng hóa/dịch vụ mà người mua muốn và có khả năng mua tại mức giá cho trước trong một thời gian nhất định
- Cầu và nhu cầu: Cầu là muốn và có khả năng mua còn nhu cầu là toàn bộ những cái mà người mua muốn (và chưa chắc đã có khả năng mua)
Các nhân tố ảnh hưởng tới cầu và đồ thị đường cầu trong mô hình cung cầu:
- Giá của hàng hóa (P): khi giá tăng thì khả năng mua giảm; cầu giảm.
- Thu nhập của người mua (I): khi thu nhập tăng thì khả năng mua tăng, cầu tăng.
- Giá của hàng hóa liên quan P(x,y): bao gồm 1.Hàng hóa thay thế và 2.Hàng hóa bổ sung.
- Số lượng người mua (N): khi số lượng người mua tăng thì cầu tăng.
- Kỳ vọng của người mua (E): khi người mua kỳ vọng là sắp tới giá sẽ tăng,… thì cầu tăng. hoặc ngược lại tùy thuộc vào kỳ vọng là gì.
- Thị hiếu của người mua (T)
Như vậy hàm cầu sẽ là D=f(P,I,Px,y,N,E,T). Nhưng vì giá cả P là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất và để dễ dàng trong tính toán người ta coi các biến khác là không đổi và vì vậy hàm cầu sẽ là D=f(P).
Cung là gì?
- Cung là số lượng hàng hóa/dịch vụ mà người bán muốn và có khả năng bán tại các mức giá khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định.
- Lượng cung là số lượng hàng hóa/dịch vụ mà người bán muốn và có khả năng bán tại mức giá cho trước trong một thời gian nhất định.
Các yếu tố ảnh hưởng tới cung trong mô hình cung cầu:
- Giá của hàng hóa (P): nếu giá tăng thì người bán càng muốn bán vì vậy mà lượng cung tăng.
- Giá của các yếu tố đầu vào (Pi): Khi giá nguyên vật liệu tăng thì đương nhiên cung sẽ giảm.
- Công nghệ (CN): Khi cải tiến công nghệ thì năng suất tăng và vì vậy cung tăng.
- Số lượng người bán (N): Khi số lượng người bán tăng thì cung tăng
- Kỳ vọng (E): Khi người bán dự đoán rằng sắp tới giá sẽ tăng thì họ sẽ sản xuất nhiều hơn ở hiện tại vì vậy cung tăng
- Chính sách thuế (t/sp): Khi thuế tăng thì lợi nhuận giảm vì vậy cung giảm
Như vậy hàm cung sẽ là Qs = f(P,Pi,Cn,N,E,t) tuy nhiên tương tự như hàm cầu vì giá là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất nên hàm cung sẽ là Qs=f(P). Đường cung là đường thẳng có độ dốc lên có công thức Qs = -a0 + a1.P trong đó a0, a1 > 0 hoặc có nơi ghi là Qs = a0 + a1.P trong đó a0<0 hoặc vì P là trục tung nên ghi hàm số thế này sẽ dễ hiểu hơn P=a.Q + b trong đó a, b > 0
Cân bằng cung cầu kinh tế vi mô
- Cân bằng cung cầu chỉ xuất hiện khi lượng cung vừa đủ để thỏa mãn lượng cầu trong một thời gian nhất định
Hai đường cung cầu cắt nhau ở điểm Qd=Qs tạo ra một giá cân bằng (P*) và sản lượng cân bằng QP. Trong hệ trên thì D là hàm cầu (Demand) và S là hàm cung (Supply). Kết quả của hệ trên chính là giá trị của của P* và Q*. Cung cầu giao nhau tại điểm E1 tạo ra giá và sản lượng cân bằng nơi mà người bán cũng không sản xuất thừa mà người mua cũng có đủ hàng để mua.
Điểm cân bằng E sẽ dịch chuyển khi mà một trong hai đường hoặc cả hai đường dịch chuyển. Trong hình vẽ trên khi đường cung dịch chuyển phải (ví dụ như khi thuế giảm) thì điểm cân bằng sẽ dịch chuyển sang E1 nơi có sản lượng cao hơn và giá thấp hơn.
Mức độ nhạy cảm của cầu bao giờ cũng hơn cung. Ví dụ ngay khi thu nhập tăng lên chúng ta đã phát sinh ngay cầu làm đường cầu dịch phải. Nhưng khi thuế giảm thì nhà sản xuất không thể sản xuất ngay hàng hóa để mà làm đường cung dịch phải do họ cần thời gian lên kế hoạch và sản xuất. Vì vậy các chính sách vĩ mô hầu hết là đều có độ trễ.
Trong kinh tế vĩ mô khi tính toán sản lượng của cả nền kinh tế người ta ký hiệu đường cung là AS còn đường cầu là AD. Trong kinh tế vi mô khi cần phân tích mối tương quan giữa hai hay nhiều loại hàng hóa (dạng bổ sung hoặc thay thế) thì ta sẽ có từng đấy đường cung và cầu với phương trình tương ứng. Để giải các hệ phương trình nhiều ẩn số thì ta dùng Ma trận.
Mô hình cung cầu được áp dụng trong nhiều phân tích bao gồm:
- Mô hình cung cầu của cả nền kinh tế
- Mô hình cung cầu của một loại hàng hóa hoặc của cả một ngành
- Mô hình cung cầu tiền
- Mô hình cung cầu vốn
- Phân tích lạm phát
Sử dụng đồ thị cung cầu để giải thích các trường hợp thực tiễn
- Từ đồ thị cung cầu ta có thể giải thích được những biến động xảy ra trên thị trường
- Khi cuộc chiến nổ ra ở Trung Đông, giá xăng tăng, trong khi giá một chiếc Cadillac đã qua sử dụng lại giảm. Vì sao?
Dựa trên mô hình cung cầu, biểu đồ cung cầu, có thể giải thích được trường hợp này. Xe Cadillac đã qua sử dụng là dòng xe tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn so với các dòng xe mới. Xăng với xe Cadillac được xem là hàng hóa bổ sung cho nhau.
Khi giá xăng tăng thì theo luật cầu, lượng cầu xăng giảm. Khi ấy lượng cầu xe Cadillac cũng giảm ở mọi mức giá và đường cầu xe dịch chuyển sang trái. Điểm cân bằng khi đó cũng dịch chuyển làm cho giá và lượng cầu xe giảm.
- Giả sử tiết trời nóng bất thường làm đường cầu kem dịch chuyển sang phía phải. Giải thích tại sao giá kem tăng tới mức thị trường ổn định mới dừng.
Không sử dụng sơ đồ cung cầu cũng có thể biết được rằng thực tế, khi tiết trời nóng thì mọi người chỉ muốn ăn kem nhiều hơn. Kéo theo đó là cầu về kem tăng lên ở mọi mức giá. Đường cầu sẽ dịch chuyển lên trên trong khi cung vẫn không thay đổi. Điểm cân bằng lúc này dịch chuyển sang phải và giá kem, lượng kem bán ra tăng.
- Nước sốt cà chua là hàng bổ sung cho xúc xích nóng. Vậy nếu giá xúc xích nóng tăng thì điều gì sẽ xảy ra đối với thị trường nước sốt cà chua? Thị trường cà chua và thị trường nước cam?
Có thể lý giải điều này dựa trên mô hình cung cầu kinh tế vĩ mô như sau. Nếu giá xúc xích nóng tăng, cầu xúc xích nóng giảm. Kéo theo đó là cầu nước sốt cà chua giảm ở mọi mức giá do là hầng hóa bổ sung. Vậy thì đường cầu nước sốt cà chua dịch chuyển xuống dưới, đường cung vẫn không thay đổi, giá và sản lượng cân bằng giảm.
Cầu nước sốt cà chua giảm kéo theo giảm cầu về cà chua. Lúc này, đường cầu cà chua dịch chuyển xuống dưới trong khi đường cung không thay đổi. Điểm cân bằng dịch chuyển. Tại điểm cân bằng mới thì giá và sản lượng cân bằng đều giảm.
Kết lại
Trên đây là toàn bộ chia sẻ của chúng tôi để giúp bạn hiểu hơn về mô hình cung cầu, đồ thị cung cầu trong kinh tế. Hi vọng những hông tin này là hữu ích và có ý nghĩa đối với bạn. Xin cám ơn!
