Cạnh tranh luôn là yếu tố không thể thiếu trong kinh tế thị trường. Nó được ví như một lực lượng vô hình thúc đẩy sự phát triển của các chủ thể kinh tế. Tuy nhiên, cạnh tranh cũng mang theo những tác động tích cực và tiêu cực. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về quy luật cạnh tranh và những tác động của nó đối với nền kinh tế thị trường.
TÓM TẮT
Quy luật cạnh tranh
Cạnh tranh là quy luật kinh tế điều tiết một cách khách quan mối quan hệ doanh đua kinh tế giữa các chủ thể trong sản xuất và trao đổi hàng hóa. Quy luật cạnh tranh yêu cầu khi đã tham gia thị trường, các chủ thể sản xuất kinh doanh phải chấp nhận cạnh tranh. Cạnh tranh là sự ganh đua giữa các chủ thể tham gia, sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ để thực hiện tốt nhất lợi ích của mình.
Tác động tích cực của cạnh tranh
Cạnh tranh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của lực lượng xuất trong kinh tế thị trường. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, các chủ thể sản xuất kinh doanh không ngừng tìm kiếm và ứng dụng tiến bộ công nghệ, cải tiến kỹ thuật và tăng năng suất lao động. Kết quả của quá trình cạnh tranh này là sự phát triển nhanh chóng của lực lượng sản xuất và đa dạng hóa sản phẩm.
Ngoài ra, cạnh tranh cũng thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị trường bằng cách khuyến khích các chủ thể kinh tế năng động hơn, tìm kiếm các cơ hội thuận lợi trên thị trường. Các chủ thể kinh tế luôn cạnh tranh với nhau để giành giật những điều kiện sản xuất kinh doanh thuận lợi và đổi mới sáng tạo. Kết quả là nền kinh tế trở nên hoàn thiện hơn và phát triển theo quy luật của cơ chế thị trường.
Tác động tiêu cực của cạnh tranh
Tuy nhiên, cạnh tranh cũng mang theo những tác động tiêu cực. Cạnh tranh không lành mạnh có thể gây tổn hại môi trường kinh doanh và xói mòn đạo đức xã hội. Các hoạt động lừa đảo, trốn thuế, hàng giả, hàng nhái hoặc tung tin đồn phá hoại uy tín đối thủ là những hành vi không lành mạnh gây tổn hại môi trường kinh doanh và xói mòn đạo đức xã hội. Nhà nước phải can thiệp để ngăn chặn những hành vi tiêu cực này thông qua luật pháp, cơ chế và chính sách.
Cạnh tranh không lành mạnh cũng gây lãng phí nguồn lực xã hội. Các hành vi ép giá đối thủ hoặc đầu cơ tích trữ hàng hóa để ép giá cũng là những hành vi không lành mạnh gây lãng phí nguồn lực xã hội. Ví dụ, việc đầu cơ tích trữ khẩu trang gây khan hiếm và làm tăng giá, ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Cạnh tranh không lành mạnh cũng giới hạn cơ hội lựa chọn thỏa mãn nhu cầu của xã hội, gây thiếu hụt và không công bằng trong phân phối nguồn lực.
Kết luận
Cạnh tranh là quy luật không thể thiếu trong kinh tế thị trường. Nó thúc đẩy phát triển và đem lại lợi ích cho xã hội thông qua việc khuyến khích sự phát triển của lực lượng sản xuất và thỏa mãn nhu cầu của xã hội. Tuy nhiên, cạnh tranh cũng mang theo những tác động tiêu cực như hủy hoại môi trường kinh doanh, lãng phí nguồn lực xã hội và giới hạn cơ hội thỏa mãn nhu cầu. Do đó, cần có sự can thiệp của nhà nước để đảm bảo tính tích cực và kiên chế mặt trái của cạnh tranh trong kinh tế thị trường.
